O‘zbekistonning a’zo bo‘lish jarayoniga ko‘maklashish JST

O'zbekistonning JSTga a'zo bo'lish jarayoniga ko'maklashish

O'zbekistonning JSTga a'zo bo'lish jarayoniga ko'maklashish loyihasi Jahon savdo tashkilotiga a'zo bo'lish orqali mamlakatning jahon iqtisodiyotiga integratsiyalashuvi to'g'risidagi qarorini qo'llab-quvvatlash orqali O'zbekistonning rivojlanish rejalarini qo'llab-quvvatlash maqsadida tashkil etilgan. Loyiha 2020 yil fevral oyida moliyalashtirish bilan boshlandi Yevropa Ittifoqi va tomonidan amalga oshiriladi xalqaro savdo markazi (ITC). Bu besh yillik muddatga ishlatish uchun o'rnatiladi.

Loyiha haqida batafsil

Kutiladigan natijalar

ITC ishi ishbilarmon doiralar, jumladan, ayollar uyushmalari, JSTga kirish jarayoni va uning afzalliklari haqida xabardorlikni oshiradi

O‘zbekistonda JST qoidalariga, xususan, SPS/TBT va JST savdosiga ko‘maklashish bo‘yicha kelishuvlarga rioya qilish uchun keng imkoniyatlar bo‘ladi

Siyosatchilarning JSTga kirish jarayoni va uning huquqiy asoslari haqidagi tushunchalari mustahkamlanadi

Ijroiya va qonun chiqaruvchi hokimiyat O'zbekistonning yangi xalqaro majburiyatlarini bajarish uchun zarur bo'lgan muayyan tarmoq qonunlari va me'yoriy-huquqiy hujjatlarni ishlab chiqish bo'yicha yaxshiroq ma'lumotga ega bo'ladi

O‘zbekiston hukumati JSTga a’zo bo‘lish jarayoni talablariga muvofiq hujjatlarni tayyorlash va o‘zining muzokaralar pozitsiyasini rivojlantirishga yanada tayyor bo‘ladi

Yangiliklar

08.09.2025 356

O‘zbekiston parlament a’zolari JSTga a’zo bo‘lish jarayonidagi rolini yanada mustahkamlab bormoqda

O‘zbekiston Jahon savdo tashkilotiga (JST) a’zo bo‘lishga tayyorgarlikning yakuniy bosqichiga kirar ekan, mamlakat parlament a’zolari o‘z oldida turgan vazifalarga tayyorgarlik ko‘rish maqsadida JST masalalari bo‘yicha chuqurlashtirilgan o‘quv kursida ishtirok etdilar.O‘zbekiston parlament a’zolari o‘zlarining normativ-huquqiy va nazorat vakolatlari orqali mamlakatning JST doirasidagi majburiyatlarini amalga oshirishda muhim rol o‘ynaydilar. Oliy Majlis - mamlakat parlamenti - JST talablariga muvofiq tarzda ishlab chiqilayotgan yoki o‘zgartirilayotgan siyosatlar va qonun loyihalarini ko‘rib chiqadi va baholaydi. Shu bilan birga, u ularning yakuniy qabul qilinishiga ham mas’ul hisoblanadi.JSTning savdoni himoya qilish bo‘yicha talablariga moslashtirish jarayoni allaqachon boshlangan bo‘lib, u antidemping choralari, kompensatsiya bojlari va muhofaza choralariga oid qonun loyihalarini ko‘rib chiqishdan boshlandi. Ushbu loyihalar yaqinda parlament muhokamasiga kiritilishi kutilmoqda.Hukumat va fuqarolar o‘rtasidagi bog‘lovchi bo‘g‘in sifatida O‘zbekiston parlament a’zolari jamoatchilik manfaatlarini inobatga oladilar va JSTga a’zolik ularning saylovchilari hayotiga qanday ta’sir qilishini baholaydilar. Shuningdek, ular jamoatchilik fikrini shakllantirishda muhim rol o‘ynab, xavf va imkoniyatlarni tushuntiradilar hamda fuqarolarning savollariga javob beradilar.Bularning barchasini samarali amalga oshirish uchun parlament a’zolariga yuqori darajada murakkab va texnik jihatdan nozik bo‘lgan JST masalalari yuzasidan chuqur tushuncha zarur.Mazkur institutsional salohiyatni rivojlantirish maqsadida Xalqaro savdo markazi (ITC) aynan parlament a’zolari ehtiyojlariga moslashtirilgan maxsus intensiv kursni ishlab chiqdi. Uning asosiy maqsadi - JSTga a’zo bo‘lish jarayoniga hukumatning barcha bo‘g‘inlarini jalb etgan holda kompleks yondashuvni targ‘ib etishdir.Mazkur kurs 2025 yil 13-16 avgust kunlari Toshkentda va onlayn tarzda o‘tkazildi. Mashg‘ulotlarni taniqli xalqaro mutaxassislar olib bordilar: Piter van den Bosh - JST Apellyatsiya organining sobiq raisi, Artur Aplton - hukumatlarga savdo masalalarida maslahat beruvchi yetakchi xalqaro yurist, va Hamid Mamduh - JSTning Xizmatlar savdosi va investitsiyalar bo‘limining sobiq direktori hamda xalqaro savdo huquqi bo‘yicha mutaxassis.Asosiy bilimlarTo‘rt kun davom etgan kurs O‘zbekistonning JSTga a’zo bo‘lish jarayoni doirasidagi keng qamrovli masalalar bo‘yicha asosiy bilimlarni shakllantirdi.Birinchi kun JSTning asosiy tamoyillari bilan tanishtirishga va tovarlar savdosiga doir qoidalarni tahlil qilishga bag‘ishlandi. Ikkinchi kun qishloq xo‘jaligi mahsulotlari savdosi, subsidiyalar va savdoni himoya qilish choralari masalalari ko‘rib chiqildi. Uchinchi kun texnik to‘siqlar, shuningdek, o‘simliklar va hayvonlar salomatligini himoya qilish choralari muhokama qilindi. So‘nggi kun esa intellektual mulk huquqlari va xizmatlar savdosiga bag‘ishlandi.O‘quv jarayoni ishtirokchilarga o‘z kun tartibida turgan amaliy JST masalalari yuzasidan trenerlarga savollar berish uchun keng imkoniyat yaratdi. Subsidiyalar va JST qoidalariga mos ichki qo‘llab-quvvatlash shakllari bo‘yicha faol muhokamalar o‘tkazildi. Atrof-muhitni muhofaza qilish va davlat savdosi masalalari ham muhokama qilindi. Qishloq xo‘jaligi savdosi - O‘zbekiston uchun strategik soha - yuzasidan dolzarb savollar o‘rtaga tashlandi.Ushbu treningda 30 nafar parlament a’zosi ishtirok etdi. Kurs Yevropa Ittifoqi tomonidan moliyalashtirilayotgan «O‘zbekistonning JSTga a’zo bo‘lish jarayoniga ko‘maklashish» loyihasi doirasida tashkil etildi.

30.04.2025 974

Savdoni himoya qilish bo‘yicha muhim o‘quv mashg‘uloti O‘zbekistonning JSTga a’zo bo‘lishga tayyorgarligini mustahkamladi

O‘zbekistonning Jahon savdo tashkilotiga (JST) a’zo bo‘lishiga tayyorgarlik jarayonida savdoni himoya qilish choralarini boshqarish bo‘yicha zarur texnik ko‘nikmalar rivojlantirilmoqda.JSTga a’zo bo‘lgan davlatlar, ichki ishlab chiqaruvchilarni adolatsiz savdo amaliyotlaridan, jumladan, demping va subsidiyalar, yoki import hajmining keskin o‘sishdan himoya qilish uchun, savdoni himoya qilish choralarini qo‘llashi mumkin.JST a’zolarga antidemping, kompensatsion va maxsus himoya choralarini qo‘llashda yo‘l-yo‘riq bo‘lib xizmat qiladigan keng qamrovli qoidalar to‘plamiga ega.O‘zbekistonning JSTga a’zo bo‘lish jarayonini qo‘llab-quvvatlash doirasida Xalqaro savdo markazi (XSM) mamlakatga savdoni himoya qilish tizimini shakllantirishda ko‘mak bermoqda. Bu esa tegishli qonunchilik bazasini ishlab chiqish va savdoni himoya qilish bo‘yicha alohida bo‘linma tashkil etishni o‘z ichiga oladi. Asosiy e’tibor esa ushbu qoidalarni samarali qo‘llash uchun zarur texnik salohiyatni rivojlantirishga qaratilgan.Shu maqsadda 2025 yilning 7–11 aprel kunlari Toshkent shahrida savdoni himoya qilish choralarini JSTga a’zo bo‘lgach amalga oshiruvchi mutaxassislar, shuningdek, Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universitetining professor-o‘qituvchilari, tadqiqotchilari va talabalarini qamrab olgan intensiv o‘quv seminar o‘tkazildi.Mazkur o‘quv kursi “JST Kafedralari” dasturi doirasida o‘tkazildi va treningning bir qismi uchun JST Qoidalar bo‘limidan texnik mutaxassis jalb etildi.Savdoni himoya qilish qonunchiligidagi yangiliklarDastlabki kun qatnashchilarga savdoni himoya qilish choralari bo‘yicha protsessual bosqichlar, Braziliya, Kanada, Yevropa Ittifoqi va AQSh kabi JST a’zolarining institutlari misolida tushuntirildi. Shuningdek, tergov ishlarini boshlash va ularning muddati, shuningdek, maxfiy ma’lumotlar bilan ishlash tartibi muhokama qilindi.Ishtirokchilar savdoni himoya qilish choralarining murakkab jihatlariga ham chuqur kirib bordilar.Normal qiymat va demping marjasiIkkinchi kunning mavzusi antidemping choralari bo‘ldi. Unda ishtirokchilar “normal qiymat”ni aniqlash uslublari, eksport narxlari haqida ma’lumot to‘plash tartibi va demping marjasini hisoblash metodologiyasi bilan tanishdilar. Uchinchi kun kompensatsion choralar mavzusiga bag‘ishlandi. Unda noxolis subsidiyalar bilan qo‘llab-quvvatlanadigan import mahsulotlariga nisbatan qanday choralar ko‘rilishi mumkinligi tushuntirildi.To‘rtinchi kun demping sababli yetkazilgan zarar va zararni aniqlovchi omillar, jumladan narx va hajm dinamikasi tahlil qilindi. So‘nggi kun esa maxsus himoya choralariga va ularni qanday sharoitlarda qo‘llash mumkinligiga bag‘ishlandi.Trening davomida nazariy bilimlarni mustahkamlash uchun amaliy mashqlar va real holatlarga asoslangan simulyatsiyalardan foydalanildi.Mazkur o‘quv seminari 42 nafar ishtirokchining salohiyatini oshirishga xizmat qildi. Tadbir Yevropa Ittifoqi tomonidan moliyalashtirilayotgan “O‘zbekistonning JSTga a’zo bo‘lish jarayoniga ko‘maklashish” loyihasi doirasida tashkil etildi. 24 nafar ishtirokchi yakuniy imtihonni muvaffaqiyatli topshirib, tegishli sertifikatlarga ega bo‘ldi.2025-yil 7 aprel, Toshkent, O‘zbekiston – O‘quv seminarini XSMning Toshkentdagi loyiha koordinatori Adxam Akbarov ochib berdi hamda kurs dasturi bilan tanishtirdi. Foto: XSM

28.04.2025 1311

O‘zbekistonning JSTga a’zo bo‘lishi doirasida oziq-ovqat mahsulotlari xavfsizligi tizimini tubdan maqbullashtirish bo‘yicha ulkan tashabbus

O‘zbekistonda Xalqaro Savdo Markazi (XSM) ko‘magida oziq-ovqat mahsulotlari xavfsizligini tekshirish milliy tizimini maqbullashtirish bo‘yicha kompleks ishlar olib borilmoqda. Ushbu keng ko‘lamli ishlarning maqsadi — mamlakat Jahon Savdo Tashkilotiga (JST) a’zo bo‘lishi arafasida milliy tizimni xalqaro standartlarga muvofiqlashtirishdan iborat.O‘zbekiston bo‘ylab oziq-ovqat mahsulotlari xavfsizligini tekshirish bo‘yicha turli vazirlik va idoralar tasarrufidagi laboratoriyalar tarmog‘i faoliyat yuritmoqda. Bunday tizim ayrim hollarda sa’y-harakatlarning takrorlanishiga va resurslardan samarasiz foydalanishga olib kelishi mumkin.Sanitariya-epidemiologik osoyishtalik va jamoat salomatligi qo‘mitasi, oziq-ovqat mahsulotlari xavfsizligini ta’minlash bo‘yicha davlat tizimiga nazorat olib boruvchi vakolatli organ, tizimdagi takroriyliklarning oldini olish va moliyaviy hamda boshqa resurslardan oqilona foydalanishni ta’minlash maqsadida uni maqbullashtirish rejasini ishlab chiqish bo‘yicha qaror qabul qildi.2024-yilda Qo‘mita Xalqaro Savdo Markaziga murojaat qilib, turli idoralar tasarrufidagi laboratoriyalar tarmog‘ini maqbullashtirish yo‘llarini baholashda texnik yordam so‘radi. Ushbu tashabbus doirasida uchta eng muhim laboratoriyani tanlab olish va ularning faoliyatini xalqaro standart, ya’ni ISO/IEC 17025:2017 talablari bilan moslashtirish vazifasi belgilandi.Ushbu jarayon doirasida tanlab olingan laboratoriyalarning sifatni boshqarish tizimlari qayta ko‘rib chiqilmoqda va takomillashtirilmoqda. Laboratoriyalarning texnik xodimlari uchun xalqaro standartlar va protokollarga muvofiq sinov parametrlarini aniqlash bo‘yicha analitik usullar yuzasidan malaka oshirish kurslari tashkil etilmoqda.Laboratoriyalarni joylarda baholash va ularning texnik xodimlarini malakasini oshirish bo‘yicha chora-tadbirlar2024-yilning ikkinchi yarmida laboratoriyalar faoliyatini baholash so‘rovnoma asosida amalga oshirildi. Baholash natijalariga ko‘ra, 2024-yil oktyabr oyida laboratoriyalarni joyiga chiqib o’rganish ishlari o‘tkazildi. Ushbu o’rganish laboratoriyalarning sifatni boshqarish tizimlari xalqaro talablarga qanchalik mos kelishini aniqlashga qaratilgan edi.Shundan so‘ng, Toshkent shahrida laboratoriyalar texnik xodimlar uchun xalqaro akkreditatsiya talablari bo‘yicha amaliy mashg‘ulotlar tashkil etildi. Ushbu o‘quv kurslari ishtirokchilarga sinov protokollarini yuritish, hujjatlarni rasmiylashtirish hamda standart operatsion tartiblarni bajarish bo‘yicha amaliy ko‘nikmalarni shakllantirish imkonini berdi.2025-yil 4–5-fevral kunlari yana bir seminar o‘tkazildi. U laboratoriyalarda yuqori darajadagi sifat menejmenti tizimini tashkil qilishga bag‘ishlandi. Mashg‘ulot davomida metodlarni validatsiya qilish, namunalar olish amaliyoti va o‘lchovdagi noaniqliklarni aniqlash masalalari ko‘rib chiqildi.Ishtirokchilar nazariy bilimlarni mustahkamlash uchun laboratoriyada amaliy mashg‘ulotlar ham o‘tkazdilar.Umumiy hisobda 37 nafar texnik mutaxassis oziq-ovqat mahsulotlarida mikrobiologik ko‘rsatkichlar, pestitsidlar va aflatoksinlarni aniqlash bo‘yicha xalqaro sifat boshqaruvi standartlari hamda sinov protokollari asosida tayyorgarlikdan o‘tdi.Oziq-ovqat xavfsizligi tizimini takomillashtirish bo‘yicha bu faoliyatlar Yevropa Ittifoqining "O‘zbekistonning JSTga a’zo bo‘lish jarayonini qo‘llab-quvvatlash" loyihasi doirasida amalga oshirilmoqda.

15.04.2025 979

O‘zbekiston davlat xizmatchilari JST mexanizmlarini o‘zlashtirmoqda – qo‘shma bayonotlar shaklidagi guruh tashabbuslari bilan tanishmoqda

Jahon savdosidagi tezkor o‘zgarishlar yangi muammolarni kun tartibiga olib chiqmoqda. Jumladan, xalqaro savdoning jadal sur’atlarda o‘zgarib borayotgan zamonaviy manzarasi JSTning amaldagi bitimlarida to‘liq qamrab olinmagan yangi chaqiriqlarni ilgari surmoqda. O‘zbekistonning JSTga a’zo bo‘lish jarayonini muvaffaqiyatli olib borish maqsadida texnik bilim va malakalarga ega kadrlar salohiyatini rivojlantirishga qaratilgan o‘quv kurslari turkumining navbatdagi mashg‘ulotida mamlakat davlat xizmatchilari JST doirasidagi yangi mexanizmlar – qo‘shma tashabbuslar va bayonotlar orqali investitsiyalarni rivojlantirish, xizmatlar savdosini tartibga solish va elektron (raqamli) tijorat qoidalarini shakllantirish bo‘yicha mexanizmlar bilan tanishtirildi.Bugungi global savdo tizimidagi asosiy tendensiyalar qatorida elektron tijoratning shakllanishi va xizmatlar savdosining keskin o‘sishi ajralib turadi. Shu bilan birga, global qiymat zanjirlarining kengayishi fonida chet el investitsiyalari xalqaro savdoning asosiy harakatlantiruvchi kuchlaridan biriga aylangan.Bu yo‘nalishlar texnik murakkabligi bilan ajralib turadi va davlatlar ushbu jarayonlarda samarali ishtirok etishi uchun zarur metodik ko‘rsatmalarga muhtoj.Biroq JSTdagi muzokaralar amaliyotiga xos bo‘lgan konsensus tamoyili tufayli, global savdo uchun dolzarb bo‘lgan, biroq hali to‘liq ko’p tomonlama bitim shaklida konsensusga erishilmagan yo‘nalishlar chetga chiqib qolish xavfi mavjud. Bu esa ularning davlatlarning savdo siyosatida yetarli darajada inobatga olinmasligiga olib keladi.Mazkur muammoni bartaraf etish maqsadida 2017-yilda JSTga a’zo bir guruh davlatlar bir-biri bilan o‘xshash pozitsiyalarga ega bo‘lgan holda, yangi savdo masalalarini muhokama qilishga xizmat qiluvchi qo‘shma bayonot tashabbuslarini (QBTT) ilgari surdilar. Aynan shu tashabbuslarga bag‘ishlangan bir kunlik onlayn o‘quv mashg‘uloti 2025-yil 15-yanvar kuni O‘zbekistonning JSTga a’zo bo‘lish muzokaralarida ishtirok etayotgan vakillar hamda tegishli vazirlik va idoralarning mutaxassislari uchun tashkil etildi.Rivojlanayotgan mamlakatlarga ko‘makMashg‘ulot davomida 2024-yil fevral oyida kuchga kirgan “Rivojlanish maqsadida investitsiyalarni soddalashtirish to‘g‘risidagi bitim”ning tuzilmasi chuqur tahlil qilindi. Ishtirokchilar, shuningdek, raqamli savdo sohasida QBTT’ning qo‘llanish doirasi va xizmatlar savdosini tartibga solish bo‘yicha davlatlar amaliyoti bilan tanishdilar.Qo‘shma tashabbuslar va bayonotlar ayniqsa rivojlanayotgan mamlakatlar uchun muhim, chunki ularning institutsional va normativ salohiyati ko‘pincha cheklangan bo‘ladi. Bunday tashabbuslar o‘z mohiyatiga ko‘ra ko‘p tomonlama xarakterga ega bo‘lsa-da, barcha JST a’zolari uchun majburiy emas – ularga ixtiyoriy asosda qo‘shilish mumkin.Trening davomida quyidagi asosiy masalalar ko‘rib chiqildi:• JSTga a’zo davlatlardagi xizmatlar savdosini tartibga solish amaliyoti;• “Rivojlanish maqsadida investitsiyalarni soddalashtirish” to‘g‘risidagi bitim tuzilmasining tahlili;• Raqamli savdo sohasida QBTT’ning qo‘llanishi.Treningda O‘zbekiston Respublikasi vazirlik va idoralaridan – qishloq xo‘jaligi, iqtisodiyot va moliya, kambag'allikni qisqartirish va bandlik, investitsiyalar, sanoat va savdo, adliya vazirliklaridan jami 25 nafar vakil ishtirok etdi. Shuningdek, Toshkentdagi Jahon iqtisodiyoti va diplomatiyasi universitetining (JIDU) 12 nafar tadqiqotchisi, doktoranti va o‘qituvchisi qatnashdi.QBTT bo‘yicha ushbu o‘quv mashg‘uloti XSM tomonidan savdo siyosati bo‘yicha mutaxassislar tayyorlash dasturi doirasida tashkil etilgan navbatdagi mashg‘ulot bo‘ldi. O‘tgan yil davomida ushbu dastur doirasida XSM, JIDU va “JST Kafedralar” dasturi hamkorligida 11 ta kurs o‘tkazildi.XSM vositalari bilan tanishuv25–26-fevral kunlari bo‘lib o‘tgan yakuniy kurs XSM tomonidan ishlab chiqilgan bozor tahlili vositalariga bag‘ishlandi.Ikki kunlik mashg‘ulotda ishtirokchilar savdo statistikasi tahlili uchun mo‘ljallangan Trade Map onlayn bazasi bilan ishlashni o‘rgandilar. Shuningdek, Market Access Map (Bozorga kirish xaritasi) vositasi orqali kelib chiqish qoidalari, Export Potential Map (Eksport salohiyati xaritasi) orqali eksport imkoniyatlarini aniqlash, va Global Trade Helpdesk orqali bozor tahlilini amalga oshirish bo‘yicha amaliy ko‘nikmalar oldilar.Mazkur kursda vazirliklar, idoralar, boshqa davlat tashkilotlari va Toshkentdagi Jahon iqtisodiyoti va diplomatiyasi universitetining savdo huquqi fakulteti talabalari qamrab olindi.Savdo siyosati bo‘yicha o‘quv dasturi Yevropa Ittifoqining moliyaviy ko‘magida amalga oshirilayotgan “O‘zbekistonning JSTga a’zo bo‘lish jarayonini qo‘llab-quvvatlash” loyihasi doirasida tashkil etildi.

04.03.2025 1798

Oʻzbekiston milliy standartlashtirish strategiyasini ishlab chiqishga kirishmoqda

Oʻzbekiston Jahon savdo tashkilotiga (JST) aʼzo boʻlganida, uning eksport qilinadigan mahsulot va xizmatlari jahon bozoridagi texnik talablar va standartlarga javob berishi kerak boʻladi.Xalqaro savdodagi ishtirokchilar uchun bunday talablarni bajarish muhim mezon hisoblanadi. Ular tegishli xalqaro tashkilotlar tomonidan mahsulotlarning xavfsizligi va sifatini taʼminlash uchun belgilanadi. Ushbu talablar jahon miqyosida qabul qilingan va tan olingan boʻlib, ular tartibga solish jarayonlarini soddalashtirishga hamda bojxona chegaralaridagi texnik toʻsiqlarni kamaytirishga yordam beradi.JSTning Savdodagi texnik toʻsiqlar (STT) hamda Sanitariya va fitosanitariya choralariga (SFS) oid bitimlari mamlakatlarning bu talablarni qanday joriy etishi kerakligini belgilaydi. Har ikkala bitim davlatlarni xalqaro standartlarni ishlab chiqish va ularga rioya qilish jarayonida faol ishtirok etishga undaydi.Xalqaro savdoda, shuningdek, ishlab chiqarish jarayonida sifat menejmenti tizimlaridan foydalanuvchi korxonalar bilan hamkorlik qilish muhim. Shu sababli, STT bitimi davlatlarga xalqaro miqyosda qabul qilingan sifat nazorati tizimlarini, masalan, ISO 9000 tizimini joriy etishni tavsiya qiladi.Muhim bilim va ko‘nikmalarni shakllantirish zaruratiStandartlashtirish xalqaro savdoning murakkab va texnik jihatdan talabchan sohasi hisoblanadi. Shu sababli Oʻzbekiston ushbu yo‘nalishda texnik bilim va mutaxassislik salohiyatini oshirishni ustuvor vazifa sifatida belgiladi.Shu munosabat bilan va Oʻzbekiston Texnik jihatdan tartibga solish agentligi iltimosiga binoan, Xalqaro Savdo Markazi (XSM) ISO metodologiyasi asosida milliy standartlashtirish strategiyasini ishlab chiqish boʻyicha ilmiy-amaliy seminar tashkil qildi. Ushbu seminar 2025-yil 20-24-yanvar kunlari Toshkent shahrida bo‘lib o‘tdi va uning asosiy maqsadi Oʻzbekistonda milliy standartlashtirish strategiyasini ishlab chiqish uchun poydevor yaratish edi.Seminarda 38 nafar mutaxassis qatnashdi. Ular quyidagi muassasalardan vakillik qilishdi: Oʻzbekiston Texnik tartibga solish agentligi, Oʻzbekiston Standartlar instituti, Milliy metrologiya instituti, Akkreditatsiya markazi va “UzTest” laboratoriya markazi vakillari kiradi.Seminar avvalida milliy standartlashtirishning iqtisodiy, ijtimoiy va boshqa afzalliklari tushuntirib berildi. Keyingi bosqichlarda standartlashtirish strategiyasini bosqichma-bosqich ishlab chiqish usullari, asosiy manfaatdor tomonlarni aniqlash va jalb qilish yo‘llari, shuningdek, tayyor strategiyani amalga oshirish va nazorat qilish mexanizmlari o‘rgatildi.Kamchiliklarni aniqlashSeminarning so‘nggi uch kunida xususiy sifat nazorati tashkilotlarining 30 nafar vakili, jumladan, sinov laboratoriyalari va sertifikatlashtirish organlari ham qatnashdi. Seminarning oxirgi kunida esa standartlashtirish bo‘yicha texnik qo‘mitalarning 50 nafar mutaxassisi Oʻzbekiston Standartlar institutida bo‘lib o‘tgan mashg‘ulotga taklif qilindi.Seminardan so‘ng trenerlar asosiy davlat rasmiylari bilan uchrashib, o‘quv dasturining natijalari haqida hisobot berdilar va kelgusida mutaxassislar bilimini yanada oshirish zarurligini ta’kidladilar.Mazkur tadbir Evropa Ittifoqi tomonidan moliyalashtirilgan va Oʻzbekistonning JSTga a’zo boʻlish jarayoniga ko‘maklashish loyihasi doirasida tashkil etildi.2025-yil 24-yanvar, Toshkent, Oʻzbekiston – ISO metodologiyasi asosida milliy standartlashtirish strategiyasini ishlab chiqish boʻyicha trening ishtirokchilari Foto: UATR

27.11.2024 1446

O‘zbekiston Latviyaning tajribasini o‘rganish orqali o‘zining qonun-qoidalari va institutlarini shakllantirmoqda

O‘zbekiston JSTga a’zo bo‘lgach, potensial eksport bozorlarining talablari va xalqaro standartlariga javob berishi kerak bo‘ladi.JSTning Sanitariya va fitosanitariya chora-tadbirlarini qo‘llash to‘g‘risidagi (SFS) bitimi inson, hayvon va o‘simliklar salomatligini himoya qilish uchun qishloq xo‘jaligi mahsulotlariga nisbatan qoidalar va standartlarni qanday o‘rnatish va qo‘llash tartibini belgilaydi.O‘zbekiston Jahon savdo tashkiloti (JST) talablarining ushbu murakkab yo‘nalishini texnik bilimlarni rivojlantirishning ustuvor sohasi sifatida belgilab olgan.Shu maqsadda sentabr oyida to‘rt nafar mutasaddilar SFS bitimini amalda qo‘llash bo‘yicha Latviyada besh kunlik o‘quv mashg‘ulotlarida ishtirok etishdi. Latviya Yevropa Ittifoqi a’zosi bo‘lib, mutasaddilar u misolida Yevropa Ittifoqining SFS sohasida xavflarni nazorat qilish tizimi bilan ham tanishdi.O‘quv mashg‘ulotlarida mutaxassislar texnik tajribalarni o‘rganish bilan birga, Latviyaning oziq-ovqat mahsulotlarini import qilish va nazorat qilish tizimi institutlari bilan ham tanishdi. O‘quv mashg‘ulotlarini Latviya oziq-ovqat va veterinariya xizmati (FVS) o‘tkazdi.Bu tajriba O‘zbekistonda qonunchilik faoliyatiga bevosita ta’sir ko‘rsatdi. O‘quv yakunlari bo‘yicha O‘zbekistonda oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash qoidalarini o‘z ichiga olgan qonun loyihasi takomillashtirildi. Bunda O‘zbekiston mutasaddilari tomonidan o‘rganilgan Latviya tajribasi, ularning so‘zlariga ko‘ra, mamlakatning sohaviy muassasalari tomonidan faol qo‘llaniladi.Institutlar va vositalarO‘quv mashg‘ulotlarining birinchi kunida Latviya oziq-ovqat va veterinariya xizmati (FVS)ning tuzilishi, faoliyati va resurslari bilan tanishtirildi. Yevropa Ittifoqiga chorvachilik mahsulotlarini eksport qilish bo‘yicha umumiy talablar mavzusiga bag‘ishlangan alohida mashg‘ulot ham o‘tkazildi.Ikkinchi kuni Latviyaning aholi va atrof-muhit salomatligi, oziq-ovqat, baliqchilik va veterinariya bo‘yicha milliy referens laboratoriyasi - BIOR ilmiy institutiga tashrif buyurishdi.Keyingi kunlarda delegatsiya Riga portidagi chegara nazorati postiga tashrif buyurdi. Shuningdek, ular Yevropa Ittifoqining hayvonlar va o‘simliklar salomatligini sertifikatlash bo‘yicha onlayn platformasi TRACES va Oziq-ovqat va ozuqalar bo‘yicha tezkor ogohlantirish tizimi (RASFF) bilan tanishdilar.RASFF oziq-ovqat zanjiridan xavf aholi salomatligiga tahdid solayotganda tezkor chora ko‘rishni ta’minlaydigan vositadir. TRACES - bu Yevropa Ittifoqining platformasi bo‘lib, u yerda zarur sertifikatlar beriladi va Yevropa Ittifoqi talablariga muvofiqlik kuzatiladi. Tizim o‘zining samaradorligi, shaffofligi va kuzatuvchanligi bilan yuqori baholangan va allaqachon 90 mamlakatda qo‘llaniladi.Ta’lim islohotlarni amalga oshirish yo‘lidaO‘zbekiston delegatsiyasi tarkibida SFS bilan bog‘liq asosiy institutlar vakillari ishtirok etdi:- Oziq-ovqat xavfsizligini nazorat qiluvchi Sanitariya-epidemiologik osoyishtalik va jamoat salomatligi qo‘mitasi;- O‘simliklarni himoya qilish va karantini agentligi,- Hayvonlar salomatligi va veterinariya masalalariga mas’ul Veterinariya va chorvachilikni rivojlantirish qo‘mitasi;- O‘zbekiston importi va eksporti uchun mas’ul bo‘lgan Bojxona qo‘mitasi.Safar davomida o‘quv mashg‘ulotlarda olingan bilim va ko‘nikmalar O‘zbekistonda oziq-ovqat xavfsizligi bo‘yicha islohotlarni shakllantirishga yordam berdi, dedi Oziq-ovqat xavfsizligi to‘g‘risidagi qonun loyihasini muvofiqlashtiruvchi yetakchi institut Sanitariya-epidemiologik osoyishtalik va jamoat salomatligi qo‘mitasi vakili.Ikki mamlakatning umumiy tarixiy tajribasini hisobga olgan holda, yangi sharoitlarda Latviya tizimining rivojlanish xususiyatlari alohida qiziqish uyg‘otdi va O‘zbekiston uchun foydali misol bo‘lishi mumkin.BIOR institutiga tashrif O‘zbekiston mutaxassislarida o‘chmas taassurot qoldirdi, ular uni O‘zbekistonda oziq-ovqat xavfsizligi laboratoriyalarini takomillashtirish uchun namuna deb atadilar.23-27 sentyabr kunlari Latviya poytaxti Rigada bo‘lib o‘tgan o‘quv-mashg‘ulot safari Xalqaro savdo markazi (XSM) tomonidan Yevropa Ittifoqi moliyaviy ko‘magida “O‘zbekistonning JSTga a’zo bo‘lish jarayoniga ko‘maklashish” loyihasi doirasida Sanitariya-epidemiologik osoyishtalik va jamoat salomatligi qo‘mitasining so‘roviga binoan tashkil etildi.

02.09.2024 1571

Oʻzbekiston savdo vakillari uchun bojxona amaliyoti boʻyicha JST bitimlariga bagʻishlangan intensiv oʻquv seminari

Jahon savdo tashkiloti (JST) mamlakatlar oʻrtasida ochiq va adolatli savdoni ta’minlabgina qolmay, balki tovarlarning chegaralar orqali toʻsiqlarsiz va samarali harakatlanishida ham muhim ahamiyat kasb etadi.Oʻzbekiston mutasaddilari JSTning maxsus bitimlari doirasida bojxona masalalari boʻyicha keng qamrovli intensiv oʻquv seminarida ishtirok etdilar.JST Bojxona bahosi boʻyicha qoidalari, Kelib chiqish qoidalari va Savdo-sotiqni soddalashtirish toʻgʻrisidagi bitimlar JSTning bojxona masalalari bilan shugʻullanadigan asosiy bitimlaridan hisoblanadi.XSM JST Kotibiyati bilan hamkorlikda 2024-yil 21-avgust kuni onlayn kurs tashkil qildi.Xalqaro savdo ishtirokchilari uchun bojxonada tovarlar qiymatini baholash jarayoni haqiqiy boj stavkasi qoʻllanilishi kabi jiddiy muammolarni keltirib chiqaradi.JSTning Bojxona bahosi toʻgʻrisidagi bitimi bojxona maqsadlarida tovarlarni baholashning adolatli, yagona va neytral tizimini yaratishga qaratilgan boʻlib, bu tizim tijorat shartlariga mos keladigan va oʻzboshimchalik yoki soxta bojxona qiymatlaridan foydalanishni taqiqlaydi.Kelib chiqish qoidalari - bu mahsulotning milliy manbasini ("milliy mansubligi" yoki "kelib chiqishi" deb ataladi) aniqlash uchun zarur boʻlgan mezonlar. Ularning ahamiyati import bojlari va cheklovlar turli hollarda import manbasiga bogʻliq boʻladi. Kelib chiqish qoidalariga oid hukumat qoʻllaydigan amaliyotlari juda xilma-xildir.Import qilinadigan tovarlarga nisbatan qoʻllaniladigan savdo tartibini belgilashda kelib chiqish qoidalari hal qiluvchi rol oʻynaydi. Ular, ayniqsa, kelib chiqishning aniq qoidalariga (mahsulotning milliy mansubligi) muvofiq imtiyozli rejim berilgan erkin savdo shartnomalari doirasida muhim ahamiyatga ega. Bundan tashqari, JSTga a’zo boʻlmagan mamlakatlar uchun kelib chiqish qoidalari ularning mahsulotlariga ishlov berishga ta’sir qilishi mumkin, bu ularni JSTning Eng koʻp qulaylik rejimi (MFN) imtiyozlaridan istisno qilishi mumkin. Bundan tashqari, kelib chiqish qoidalari, muayyan mamlakatlarning ma’lum mahsulotlariga qarshi antidemping choralarini qoʻllashda muhim ahamiyatga ega boʻlib, bunday choralar toʻgʻri va adolatli qoʻllanilishini ta’minlaydi.Shuning uchun kelib chiqish qoidalari Oʻzbekiston uchun koʻp tomonlama savdo tizimi taqdim etayotgan imkoniyatlardan toʻliq foydalanish uchun, ayniqsa, imtiyozli savdo rejimlari sharoitida juda muhimdir.Bojxona tartib-taomillarini soddalashtirishSavdo-sotiqni soddalashtirish toʻgʻrisidagi bitim chegaradagi tartib-qoidalarni tartibga solish va modernizatsiya qilish hamda import va eksport oqimini osonlashtirish maqsadida aʼzo davlatlar oʻrtasida bojxona hamkorligini yaxshilash maqsadida tuzilgan.Mamlakatlar boʻylab bojxona jarayonlari koʻpincha murakkab, eskirgan va uygʻunlashtirilmagan. Bu byurokratik toʻsiqlarni keltirib chiqaradi, ortiqcha xarajatlarni oshiradi va tovarlar chegaralarni kesib oʻtishda kechikishlarni keltirib chiqaradi. Bitim tranzit va chegaraviy yuklarni tashish, chiqarish va rasmiylashtirishni tezlashtirishga qaratilgan.Bitim, shuningdek, rivojlanayotgan mamlakatlarga maxsus va differensial rejim deb ataladigan tamoyil asosida oʻz imkoniyatlariga muvofiq choralar qoʻllash imkonini beradi.Seminarda 25 kishi oflayn va onlayn tarzda ishtirok etdi. Ular orasida Oʻzbekistonning JST masalalari boʻyicha bosh muzokarachisi, shuningdek, tegishli vazirlik va bojxona organlarining vakillari bor edi.Bojxona xizmati vakili Shukurullo Moʻminov mutasaddilarning salohiyatini oshirish boʻyicha olib borilayotgan ishlarni “ayniqsa foydali” deb baholadi. U hamkasbi Jamshid Isomurodov bilan JSTning Bojxona qiymatini baholash va Savdo chora-tadbirlarini soddalashtirish toʻgʻrisidagi bitimlar ijrosi yuzasidan amaliy savollar bilan murojaat qildi.Ayni paytda mamlakatning JST Ishchi guruhida amaliyot oʻtayotgan JIDU talabalari ham JST Kotibiyatining ikki taniqli ekspertlari – Darlan Marti va Jessi Nikol tomonidan oʻtkazilgan seminarda qatnashdilar.XSM Toshkentdagi Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti hamda JST kafedralari dasturi (WTO Chairs Programme) bilan hamkorlikda Yevropa Ittifoqining moliyaviy koʻmagida “Oʻzbekistonning JSTga aʼzo boʻlish jarayoniga koʻmaklashish” loyihasi doirasida intensiv savdo oʻquv seminarini tashkil qildi.

26.08.2024 1597

Jahon savdo instituti va JST tadqiqotlari markazi yozgi akademiyalarida malaka oshirish O‘zbekiston mutasaddilarining savdo tajribasini mustahkamlaydi

“Biz mojarolarni hal qilish va xalqaro shartnomalardan foydalanish bo‘yicha amaliy ko‘nikmalarni o‘rgandik. Bu O‘zbekistonga investorlar bilan yaxshiroq ishlashga yordam beradi va JSTga a’zo bo‘lish jarayonini tezlashtiradi”, dedi joriy yilning 1-19-iyul kunlari Shveysariyaning Bern shahrida bo‘lib o‘tgan Jahon savdo instituti (WTI) yozgi akademiyasi kurslarida qatnashgan ishtirokchilardan biri.XSM O‘zbekistonning to‘rt nafar savdo bo‘yicha mutaxassisiga mamlakatning JSTga a’zo bo‘lish jarayonini qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha malakalarini oshirish uchun nufuzli institutning tegishli kurslarida qatnashish imkonini taqdim etdi.Yana ikki nafar rasmiy Hindistonga safar qilib, 3-28-iyun kunlari Nyu-Dehlida JST tadqiqotlari markazi (CWS) WTI hamkorligida qo‘shma yozgi akademiya kurslarida ishtirok etdi. XSM JST tadqiqotlari markazi bilan yangi hamkorlikni yo‘lga qo‘ygan bo‘lib, O‘zbekiston mutasaddilari markaz kurslarida birinchi marta ishtirok etishdi.JST bitimlarining mazmuni va uning huquqiy asoslari bo‘yicha mutasaddilarning texnik bilim va ko‘nikmalarini shakllantirish O‘zbekistonga JSTga a’zolikdan foyda olishda yordam beradigan tayanch bo‘ladi.Malaka oshirish va aloqalarni kengaytirishWTI va CSW yozgi akademiyalari tegishli savdo mavzularida tajriba oshirishga mo‘ljallangan. Kurslar o‘z sohalarida yetakchi savdo mutaxassislari tomonidan taqdim etildi. Yozgi akademiyalar diplomatlar va savdo mutasaddilari uchun qulay o‘quv maydoni hisoblanadi. Bu ishtirokchilarga dunyoning boshqa mamlakatlardagi hamkasblari bilan muloqot qilish imkoniyatini beradi.WTI uzoq vaqtdan beri xalqaro savdo huquqi va iqtisodiyoti bo‘yicha yetakchi global o‘quv markazlaridan biri sifatida tan olingan. XSM WTI bilan uzoq yillik munosabatlarga ega, shuningdek, mamlakatda savdo sohasida bilimlarni oshirish maqsadida Toshkentdagi Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universitetida JST huquqi bo‘yicha kurs tashkil etish uchun institut bilan hamkorlik qilgan.Bernga tashrif buyurgan rasmiylar “Xalqaro investitsiyalar huquqi va barqaror rivojlanish” va “Chegaraviy savdo va investitsiyalar bo‘yicha xalqaro shartnomalar” kurslarida qatnashdilar.Nyu-Dehliga tashrif buyurgan rasmiylar esa “JST huquqi asoslari – savdo iqtisodiyotiga kirish”va “Global xizmatlar savdosi iqtisodiyoti va amaliyoti, imtiyozli savdo bitimlari hamda savdo va atrof-muhit” kurslarida qatnashdilar.Ishtirokchilardan biri ma’ruzachilarning mahoratini yuqori baholadi va kurslar xizmatlarni tartibga solish, savdo va atrof-muhit sohalarida zarur tajriba va bilimlar berganini aytdi.Barqaror rivojlanish“Ushbu dastur Oʻzbekiston Respublikasining JSTga aʼzo boʻlishi uchun zarur koʻnikmalarni beradi. Ishonamanki, ushbu dasturdan olingan bilim va ko‘nikmalar men qaytib kelganimda katta ahamiyatga ega bo‘ladi... Olingan bilim va tajribalar... kelajakdagi ishlarda qo‘llaniladi."Yana bir ishtirokchi kursda barqaror rivojlanish bilan o‘rnatilgan aloqani yuqori baholadi: “WTI kursida qatnashish bizga xalqaro investitsiya qoidalari barqaror rivojlanish bilan qanday ishlashini tushunishga yordam berdi. Bu JSTga a’zo bo‘lish uchun muhim”.Ishtirokchilarning barchasi Investitsiyalar, sanoat va savdo vazirligining savdo masalalari va JST muzokaralari uchun mas’ul bo‘lgan yetakshi mutaxassislardir. Savdo muzokaralari va JST, JST bilan hamkorlik, Milliy qonunchilikni JST bitimlari bilan uyg‘unlashtirish, Iqtisodiy tahlil va strategik dasturlarni ishlab chiqish bo‘limi vakillari ishtirok etdi.Mutasaddilarning yozgi akademiyalarda ishtiroki Yevropa Ittifoqi (YeI) moliyaviy ko‘magida “Oʻzbekistonning JSTga aʼzo boʻlish jarayoniga koʻmaklashish” loyihasi doirasida uning ijrochi hamkori XSM tomonidan amalga oshirildi.

15.07.2024 1660

Subsidiyalar boʻyicha oʻtkazilgan oʻquv seminari Oʻzbekistonning JSTga a’zo boʻlgunga qadar salohiyatini oshiradi

Subsidiyalar, davlat yordami va raqobat boʻyicha oʻquv seminari mutasaddilarga Oʻzbekistonning Jahon savdo tashkiloti (JST)ga a’zo boʻlishidan oldin ushbu muhim savdo sohasini tushunishga yordam berdi.Subsidiyalar tadbirkorlik faoliyatini arzonlashtiradigan davlat tomonidan qoʻllab-quvvatlash shaklidir. Aksariyat davlatlar ulardan tovarlar tannarxini pasaytirish yoki jamiyat manfaatlari yoʻlida iqtisodiy faollikni ragʻbatlantirish uchun foydalanadilar, chunki ular korxonalarni odatda oʻzlari shugʻullanmaydigan faoliyatni amalga oshirishga undaydi. Masalan, energiya foydalanuvchilariga toza energiya manbalariga oʻtishga yordam berish uchun quyosh panellari uchun ajratiladigan subsidiyalarni keltirish mumkin. Yangi paydo boʻlayotgan sanoat sohalari koʻpincha subsidiyalash orqali rivojlantiriladi.Ammo subsidiyalar nafaqat ijobiy ta’sir koʻrsatadi, chunki ularni olgan ishlab chiqaruvchilar boshqalarga nisbatan adolatsiz ustunlikka ega boʻladi. Bu savdo tizimini buzishi mumkin, shuning uchun subsidiyalar JST tomonidan tartibga solinadi.JST subsidiyalarni toʻgʻridan-toʻgʻri taqiqlamaydi. A’zo davlatlar oʻz bizneslarini qoʻllab-quvvatlashlari mumkin, agar bu boshqa JST a’zolarining manfaatlariga zarar yetkazmasa. Ammo eksportni toʻgʻridan-toʻgʻri ragʻbatlantiradigan yoki import qilinadigan tovarlarga nisbatan mahalliy tovarlarga ustunlik beruvchi subsidiyalar (import oʻrnini bosuvchi subsidiyalar) toʻliq taqiqlanadi.Subsidiyalar JSTning bir qancha bitimlarida, xususan GATT, Subsidiyalar va kompensatsiya choralari toʻgʻrisidagi bitim, Qishloq xoʻjaligi boʻyicha bitimda koʻrib chiqiladi.XSM 19 va 25 iyun kunlari Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti (JIDU) kampusida mutasaddilar uchun JST qoidalarining subsidiyalar, davlat yordami va raqobat boʻyicha asosiy jihatlari boʻyicha onlayn shaklda oʻquv seminari tashkil qildi. Mashgʻulotlarni taniqli ekspert Luka Rubini oʻtkazdi.Seminar JST masalalari boʻyicha mutasaddilarning bilimlarini oshirishga qaratilgan XSM va JIDU savdo siyosati boʻyicha qoʻshma dasturining yettinchi kursi boʻldi.Subsidiyalar va raqobatIshtirokchilar JSTning subsidiyalar ta’rifi va ushbu imtiyozlarning savdo va raqobatga ta’siri bilan tanishdilar. Ular asosli deb hisoblanishi mumkin boʻlgan subsidiyalarni qanday aniqlashni va davlat savdo korxonalari misolida subsidiyalar qanday ishlashini oʻrgandilar. Ishtirokchilar, shuningdek, JST qonunchilik bazasi va mavjud erkin savdo shartnomalari asosidagi davlat yordami va raqobat qoidalari bilan ham tanishdilar.Amaliy mashg‘ulotlar va keltirilgan misollar o‘quv jarayonini boyitib, nizolarni hal qilish bo‘yicha tegishli ishlarga e’tibor qaratildi. Kursda qishloq xo‘jaligidagi subsidiyalarning xususiyatlari ham yoritildi. Qishloq xo‘jaligi O‘zbekistonda muhim soha bo‘lib, guruh muhokamalari orqali ishtirokchilar qoidalarni qo‘llash usullarini o‘rgandilar.Treningda 23 nafar mutasaddilar, jumladan, Oʻzbekiston bosh muzokarachisi Azizbek Urunov, shuningdek, Investitsiyalar, sanoat va savdo vazirligi, Iqtisodiyot va moliya vazirligi, Qishloq xoʻjaligi vazirligi, Adliya vazirligi, Raqobatni rivojlantirish va isteʼmolchilar huquqlarini himoya qilish qoʻmitasi, Oʻsimliklar karantini va himoyasi agentligi, Davlat aktivlarini boshqarish agentligi va boshqa tegishli davlat idoralari va agentliklari mutaxassislari ishtirok etdi.Seminar XSM tomonidan “Oʻzbekistonning JSTga a’zo boʻlish jarayoniga koʻmaklashish” loyihasi doirasida Yevropa Ittifoqi moliyaviy koʻmagida tashkil etildi.

14.08.2024 1554

JSTning Intellektual mulk huquqiga bag‘ishlangan intensiv o‘quv seminari

Buxoro gilamlari, Rishton kulollari va Samarqand nonidan tortib Farg‘ona vodiysi o‘riklari va o‘zbek za’faronigacha. Bu savdo sohasida intellektual mulk huquqlari himoyasini olishi mumkin bo‘lgan O‘zbekistonga xos mahsulotlarning faqat bir qismidir.Geografik ko‘rsatkichlar (GK) mahsulotning ma’lum bir hududdan kelib chiqishini va sifati, obro‘si yoki boshqa xususiyatlari uning aynan geografik kelib chiqishi bilan bog‘liqligini tan oladi.GK savdo uchun asosiy mavzu bo‘lgan Jahon savdo tashkilotining (JST) Intellektual mulk huquqining savdo aspektlari bo‘yicha (TRIPS) bitimiga kiritilgan intellektual mulk huquqlarini himoya qilish shakllaridan biridir.Xalqaro savdo markazi (XSM) 2024-yilning 16 va 17-iyul kunlari Toshkent shahrida davlat mutasaddilari va talabalar uchun xalqaro savdodagi ushbu murakkab, ammo hayotiy muhim soha bo‘yicha bilimlarini oshirish maqsadida ikki kunlik ma’ruza uyushtirdi.Innovatsiyaga yo‘lIntellektual mulk (IM)ni himoya qilish innovatsion taraqqiyotning asosiy omilidir. Intellektual mulk huquqlarini himoya qilish orqali mamlakat o‘z innovatorlari ixtirolari, badiiy g‘oyalari yoki tovar belgilaridan foyda olishlarini ta’minlaydi. Bu ishlab chiqaruvchilar va iste’molchilar manfaati yo‘lida texnologik yangiliklarni yaratish va ularning tarqalishini ta’minlaydi. Bu, o‘z navbatida, ijtimoiy va iqtisodiy farovonlikning oshishiga xizmat qiladi.Haqiqiy hayot voqealari, amaliy tadqiqotlar va interfaol muhokamalardan foydalangan holda seminar davomida TRIPS bitimining asosiy tamoyillari va uning maqsadlari bilan tanishtirildi. IM himoyasining asosiy elementlari, ya’ni patentlar, tovar belgilari va mualliflik huquqi hamda ularning ishlash prinsiplari haqida batafsil muhokama qilindi.Seminarning ikkinchi kuni amaliy ishlarga, TRIPS bilan bog‘liq JST nizolari holatlarini tahlil qilishga va boshqa mamlakatlar tajribasidan olingan saboqlarni muhokama qilishga qaratildi. Ishtirokchilar, shuningdek, TRIPS talablariga muvofiqlik bo‘yicha mashqlarni bajarish orqali o‘z mahoratlarini sinab ko‘rdilar.Ushbu seminar XSMning 11 kursdan iborat savdo siyosati boʻyicha oʻquv dasturidagi sakkizinchi kurs boʻldi. Uning maqsadi O‘zbekistonning JSTga a’zo bo‘lishi arafasida savdo ko‘nikmalarni rivojlantirishni jadallashtirishdan iborat.Seminarda 20 nafar mutasaddilar, jumladan JST muzokara guruhi a’zolari, Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti talabalari ishtirok etdi.Ma’ruzani intellektual mulk huquqlari bo‘yicha ekspert Iren Kalboli o‘qidi. Shuningdek, u Oʻzbekistonning JST boʻyicha muzokara guruhi aʼzolari bilan birgalikda Intellektual mulk huquqining savdo aspektlari bo‘yicha texnik muhokamalar ham oʻtkazdi.Missiya Yevropa Ittifoqining moliyaviy ko‘magida “O‘zbekistonning JSTga a’zo bo‘lish jarayoniga ko‘maklashish” loyihasi doirasida XSM tomonidan tashkil etildi.

05.07.2024 2054

Oʻzbekistonlik mutaxassislar Yevropa Ittifoqining kelib chiqishi jonivorlarga mansub mahsulotlarni import qilish qoidalarini oʻrganmoqda

Iste’mol uchun mo’ljallangan jonivorlarga mansub va oʻsimliklardan olinadigan mahsulotlarni eksport qiluvchilar aholi salomatligini ta’minlash uchun qat’iy oziq-ovqat xavfsizligi talablari va standartlariga rioya qilishlari kerak. Oʻzbekiston JSTga aʼzo boʻlganidan soʻng, qishloq xoʻjaligining muhim ahamiyati va faolligi bilan, oʻz eksportiga qoʻyiladigan ushbu talablarni qanday bajarishi haqida xabardor boʻlishi kerak boʻladi.Jahon savdo tashkilotining Sanitariya – fitosanitariya (SFS) choralarini qoʻllash toʻgʻrisidagi bitimi iste’mol qilinadigan jonivorlarga mansub mahsulotlar uchun qoidalar va standartlar inson, hayvonlar va oʻsimliklar hayoti yoki sogʻligʻini himoya qilish uchun qanday oʻrnatilishi, qabul qilinishi va qoʻllanilishini tartibga soladi. Uning umumiy maqsadi savdoga bunday talablar bilan keraksiz ravishda toʻsqinlik qilmasligini ta’minlashdir.Qoidalar va standartlar xalqaro standartlarni belgilovchi tashkilotlar - Kodeks Alimentarius, Oʻsimliklar karantini va himoyasi boʻyicha xalqaro konvensiya va Butunjahon hayvonlar salomatligini muhofaza qilish tashkiloti tomonidan belgilanadi. Biroq, ba’zi mintaqalarda talablar, agar bu inson, hayvonlar va oʻsimliklarning hayoti va sogʻligʻini muhofaza qilish nuqtai nazaridan ilmiy asoslangan boʻlsa, yanada qattiqroq boʻlishi mumkin. Yevropa Ittifoqi ham shunday mintaqalardan biridir.Dunyodagi eng yirik oziq-ovqat import qiluvchisi sifatida Yevropa Ittifoqi O‘zbekistondan potensial eksport uchun jozibador bozorga aylanishi mumkin. 12 va 13 iyun kunlari Xalqaro savdo markazi (XSM) Yevropa Ittifoqi (YeI) talablari bilan tanishtirish uchun oʻquv seminar tashkil qildi.Mahsulotlarda qoldiq nazoratiSeminar kelib chiqishi jonivorlarga mansub mahsulotlarda qoldiqlarni nazorat qilish boʻyicha Yevropa Ittifoqi talablarini qamrab oldi. Bu shuni anglatadiki, kelib chiqishi jonivorlarga mansub mahsulotlar importi ularda farmakologik faol moddalar, ifloslantiruvchi moddalar yoki pestitsidlarning qoldiqlari YeI tomonidan belgilangan darajada inson iste’moli uchun xavfsiz boʻlishini ta’minlash uchun nazorat qilinadi. Yevropa Komissiyasi ham qoldiq nazorati rejalari tasdiqlangan mamlakatlar roʻyxatini yuritadi.Ushbu seminar mutaxassislarni Yevropa Ittifoqining qoldiqlarni nazorat qilish rejalarining barcha jihatlari bilan tanishtirdi.Birinchi kuni Yevropa Ittifoqi bozoriga kirishga intilayotgan mamlakatning qoldiqlarni nazorat qilish rejasini tuzishga qoʻyiladigan talablar yoritib berildi. Ishtirokchilar bunday rejani qanday tuzish va tasdiqlashning protsessual mexanizmlari bilan tanishdilar. Rejalarning namunalari ham taqdim etildi.Seminarning ikkinchi kuni qoldiqlar nazorati rejalarini ishlab chiqish va amalga oshirishga bag‘ishlandi. Ishtirokchilar namuna olish va boshqarishning amaliy jihatlari, jumladan tashish, yetkazib berish va saqlash muddatlari bilan tanishdilar. Usullarni sinovdan o‘tkazish va tasdiqlash strategiyalari ko‘rib chiqildi, qoldiq sinov laboratoriyalarining sifatini ta’minlash va akkreditatsiya qilish talablari tushuntirildi.Seminar Yevropa Ittifoqining moliyaviy ko‘magida “O‘zbekistonning JSTga a’zo bo‘lish jarayoniga ko‘maklashish” loyihasi doirasida XSM tomonidan tashkil etildi.

21.06.2024 2075

Jahon iqtisodiyotiga integratsiyalashuv Markaziy Osiyo savdo hajmini oshirishi mumkin

Markaziy Osiyo davlatlarining Jahon savdo tashkiloti (JST)ga a’zo boʻlishi mintaqaviy aloqalarni yanada mustahkamlashga va oʻzaro savdo hajmini oshirishga xizmat qiladi.2024-yil 3-5-iyun kunlari Qozogʻistonning Olmaota shahrida boʻlib oʻtgan ikkinchi Markaziy Osiyo savdo siyosati forumida shu xulosaga kelindi. Unda Markaziy Osiyoning beshta davlati va Ozarbayjonning yuqori martabali vakillari mintaqaning JSTga a’zo boʻlish orqali jahon iqtisodiyotiga integratsiyalashuvini muhokama qilish uchun yigʻildi. Tadbir JST, Xalqaro savdo markazi (XSM) va Osiyo taraqqiyot banki tomonidan Qozogʻiston hukumati bilan hamkorlikda tashkil etildi.Unda Oʻzbekiston Prezidentining JST masalalari boʻyicha maxsus vakili va JSTdagi bosh muzokarachi Azizbek Urunov boshchiligidagi sakkiz nafar Oʻzbekiston hukumati vakillari ishtirok etdi.Ushbu yuqori darajadagi forumda JST Bosh direktori Ngozi Okonjo-Iveala asosiy nutq soʻzladi. Uning taʼkidlashicha, mintaqa davlatalri uchun aʼzolik tajribasi umumiy olganda ijobiy boʻlgan. Qozogʻiston va Tojikiston JSTga aʼzo boʻlganidan soʻng besh yil ichida tovarlari eksporti hajmini 14 foizga oshganini va xorijiy investitsiyalar hajmining esa 41 foizga oshganini qayd etdi.“Jumboqda yetishmayotgan boʻlak”“Mamlakatlar bir xil xalqaro qoidalar toʻplami bilan qanchalik bogʻlangan boʻlsa, ular oʻzaro savdoga shunchalik moyil boʻlishadi, ayniqsa ichki savdo salohiyati yetarli darajada amalga oshirilmayotgan mintaqada. Markaziy Osiyo JST uchun katta ahamiyatga ega boʻlib, u global koʻp tomonlama savdo tizimidagi asosiy yetishmayotgan bir boʻlakdir”, - dedi JST Bosh direktori.Markaziy Osiyo mamlakatlari oʻrtasidagi savdo ayirboshlash, ularning yaqinligi, umumiy madaniyati va tarixiga qaramay, hozirda 10% ni tashkil etadi. Bundan tashqari, ularning dunyo bilan umumiy savdosi past, mintaqa yalpi ichki mahsulotining (YaIM) atigi 40% eksportga toʻgʻri keladi. Bu mamlakatlar uchun savdo orqali oʻz iqtisodiyotini kengaytirish uchun katta imkoniyatlar yaratadi.Umumiy qoidalar va jarayonlarAgar mintaqadagi barcha davlatlar JSTga a’zo boʻlsa, ularning savdo qoidalari va tartiblari avtomatik tarzda uygʻunlashtiriladi, bu mintaqada oʻzaro biznes yuritishni osonlashtiradi va arzonlashtiradi. Bu iqtisodiy faoliyatga sogʻlom turtki boʻlib, butun mintaqa aholisiga foyda keltiradi.2015, 1998 va 2013 yillarda Qozogʻiston, Qirgʻiziston va Tojikiston JSTga aʼzo boʻlgan. Oʻzbekistonning aʼzo boʻlish jarayoni ancha rivojlangan bosqichga yetib keldi. Ozarbayjon va Turkmaniston ham JSTga a’zo boʻlish jarayonida ekanligini hisobga olganda, bu holat mintaqaviy integratsiyalashuv va savdonining mustahkamlanishiga olib kelishi mumkin.Forum JSTga aʼzo boʻlish jarayonida va a’zolikdan keyin oʻrganilgan tajriba va saboqlarni almashish uchun platforma boʻlib, JSTga a’zolik a’zo boʻlayotgan mamlakatlarning savdo siyosatiga taʼsiri va oqibatlari haqidagi bilimlarini oshirish maqsadida tashkil etildi.JSTga a’zo boʻlish jarayoniga koʻmaklashish Oʻzbekiston va Turkmanistonga Yevropa Ittifoqining moliyaviy koʻmagida XSM tomonidan amalga oshirilmoqda. Ushbu yordam muzokaralar oʻtkazish pozitsiyalarini shakllantirish va tegishli milliy qonunlar va me’yoriy hujjatlarni JST tamoyillariga muvofiqligini koʻrib chiqish, shuningdek, JST kelishuvlarining samarali bajarilishini ta’minlash uchun hukumat vakillari salohiyatini shakllantirishni oʻz ichiga oladi.Texnik yordamning asosiy maqsadi ushbu mamlakatlarga JSTga a’zo boʻlish imtiyozlaridan foydalangan holda iqtisodiy tizimlarini modernizatsiya qilishga qaratilgan taraqqiyot rejalarini amalga oshirishda yordam berishdan iborat.